موسیر با نام علمی Boiss hirtifolium Allium یک گونه آسیایی است که منشاء آن مرکز و جنوب غربی آسیا است. این گیاه که با نام موسیر ایرانی شناخته می‌شود با شالوت معمولی متفاوت بوده و دارای تنوع ژنتیکی بسیار زیاد، یکی از مهمترین گونه‌های دارویی و صنعتی جنس آلیوم در ایران است که به صورت خودرو و طبیعی در مناطق مرتفع با اقلیم خیلی سرد تا نیمه سرد رشد می‌کند.

موسیر بومی ایران است و به عنوان یک گیاه وحشی در کوه های زاگرس در غرب، جنوب و مناطق مرکزی ایران رشد می‌کند. این محصول به عنوان یک ادویه در صنایع غذایی یا دارو در طب سنتی ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. ترکیبات سولفوره، آلیل پروپیل و متیل سولفانیل از مهمترین ترکیبات اسانس این گیاه هستند. طبیعت گرم و خشک ، دافع سنگ کلیه و مثانه ، کاهش درد مفاصل ، ضد انگل ، کاهش فشار خون. این گیاه می‌تواند با بیماری‌های دیابت،آرتریت، سرماخوردگی و آنفلوآنزا، استرس، تب، سرفه، سردرد، هموروئید، آسم، آرترئوسکلروزیس و سرطان مقابله کند. دامنه رشته کوه های زاگرس در استان‌های لرستان، کردستان، ایلام، چهارمحال و بختیاری، غرب استان اصفهان و چند استان دیگر، پتانسیل رشد و توسعه کشت و زراعی سازی این گیاه با ارزش را دارند. 
نام فارسی: موسیر
نام انگلیسی:  persian Shallot  

مهدی زرینی یکی از جوانانی است که در کوه پایه های بخش مرکزی نهاوند اقدام به کاشت یک هکتار موسیر کرده، می‌گوید: قیمت موسیر تقریبا بد نیست در حال حاضر هر کیلو موسیر تازه را از ما به قیمت ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان خریداری می کنند که به طور متوسط از هرهکتار ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان عاید کشاورز می شود اما متاسفانه بیشتر سود آن را دلال های عمده  می برند و هر کیلوی آن را در بعضی از مواقع بین ۵۰ تا ۷۰هزار تومان در بازار تحویل مشتری می دهند.

این کشاورز نهاوندی می افزاید: مهمترین مشکلات ما گران بودن قیمت حمل و نقل، کارگر و نهادهای کشاورزی است و همچنین اگر بخواهیم از موسیر بذر بگیریم تگرگ و بادهای شدید بهاری گلبرگ ها و ساقه موسیرها را اذیت می کند.

زرینی تصریح کرد: متاسفانه عمده مشکل ما قاچاقچیان موسیر و سارقانی هستند که در زمین های زراعی و کوه پایه ها به مزارع دستبرد می زنند و موسیر ما را به صورت غیر قانونی به عنوان موسیر وحشی و کوهستانی با قیمت بالایی در بازار می فروشند.

 میزان مصرف آب در زمین های زراعی دو بار آبیاری در پاییز و بهار تا موقع برداشت است و در کوهپایه ها از نزولات جوی و آب چشمه ساران استفاده می کنند.

امسال در نهاوند ۳۰۰ تن موسیر برداشت می‌شود

کریم حاج بابا علی در گفت و گو با خبرنگار ما گفت: شهرستان نهاوند به لحاظ شرایط آب و هوایی منحصر به فرد با کوهستان‌های غنی و منابع طبیعی گسترده و چشمه و رودخانه های جاری، مستعد کشت انواع گیاهان دارویی و غذایی است که کشاورزان نهاوندی پیاز موسیر و وحشی در ۱۵هکتار از اراضی این شهرستان کشت می کنند.

او اظهار داشت: به دلیل کم آب بر بودن و سودآوری مناسب چند سالی است که کشاورزان به کاشت موسیر اقدام می کنند و به طور متوسط از هر هکتار ۲۰تن محصول برداشت می کنند.

مدیر جهاد کشاورزی نهاوند افزود: پیاز موسیر در پاییز کشت می شود و در خردادماه و تابستان به صورت پیاز و دانه برداشت می شود و پیش بینی می شود از ۱۵هکتار از اراضی نهاوند ۳۰۰تن موسیر برداشت شود.

حاج باباعلی بیان کرد: پیاز موسیر به طور معمول در کوهپایه ها با شیب کم و اراضی که کمتر آب دارند کشت می شود و در فصل برداشت در هر هکتار حدود ۵نفر مشعول به‌کار می شود.

موسیر سرشار از آنتی اکسیدان است

 علی نوابی پزشک عمومی در نهاوند در مورد خواص موسیر می گوید: موسیر ها بیشتر از بقیه اعضای خانواده حاوی آنتی اکسیدان و فنول هستند این ویژگی آن ها را به یکی از بهترین غذاهای آنتی اکسیدانی برای پیشگیری از بیماری ها از جمله سرطان و همچنین موثر در درمان بیماری های مزمن تبدیل کرده است. 

او اظهار داشت: دو مجموعه از ترکیبات، اکثر خواص درمانی شناخته شده در موسیر را تشکیل داده:ترکیبات سولفور، مانند آلیل پروپیل در سولفات (APDS) و فلانوئید ها مثل کورستین که پیاز موسیربه گردش خون پوست سر و تقویت رشد مو کمک می کند موسیر حاوی گوگرد است که ریزش مو را کاهش می دهد و درخشانی مو را افزایش می دهد هم چنین می توانید موسیر را با لیمو، باترمیلک و عسل مخلوط کنید تا شوره سر را از بین برود.

او افزود:  موسیر غنی از ویتامین ها، مواد معدنی و آمینو اسیدهایی است که عملکرد مغز را افزایش می دهند.

نوابی بیان کرد: موسیر اسید گاما - آمینوباتیک را فراهم می کنند که یک انتقال دهنده عصبی کلیدی است و به کاهش استرس و استراحت ذهن کمک می کند ویتامین ها همچنین به عملکرد روحی و عاطفی، با تنظیم واکنش های هورمونی و آنزیمی در مغز کمک می کنند.

موسیر سرشار از مواد مغذی است و خواص بسیار دارد؛ از جمله می‌تواند کلسترول را کاهش دهد و خاصیت ضدسرطان و ضدمیکروب دارد موسیر همچنین به سلامت قلب و عروق کمک می‌کند.

او گفت:طعم موسیر چیزی بین سیر و پیاز است و برای رشد، نسبت به پیاز، به آب کمتری نیاز دارد و پوست آن نیز نازک‌تر از پیاز است اما مانند پیاز می‌تواند اشک‌تان را جاری کند.

کشت ۴۰ نوع موسیر در نهاوند

سیر و موسیر هر دو خاصیت ضد سرطانی به دلیل وجود گوگرد دارند ، موسیر به شکل پیازی تقریبا درشت تر از ریشه این گیاه که در زیر خاک بزرگ شده است در می آید و همراه محصولات و فرآورده های مختلفی به کار می‌رود. سیر به شکل چند حبه سیر کوچک داخل یک کیسه اما موسیر به شکل یک پیاز است.

علی ده پهلوان کارشناس گیاهان دارویی و مدیر سابق منابع طبیعی و آبخیزداری نهاوند هم می گوید: در نهاوند بیش از ۳۰۰نوع انواع گیاهان دارویی داریم. موسیر یکی از آن‌هاست که خواص فراوان دارویی و غذایی دارد و از جمله می‌توان آن را به‌صورت تازه یا در انواع ترشی به کار برد یا تفت داد و به‌عنوان چاشنی به برخی غذاها مانند ماست موسیر استفاده کرد.

او تصریح کرد: موسیر و سیر دو گیاه متفاوت هستند اما خواص یکسانی دارند موسیر ۴۰ گونه مختلف و طعمی شبیه سیر و تلخی کمتری نسبت به سیر دارد خاصیت آنتی اکسیدانی، رقیق کردن خون یا خواص آنتی باکتریالی دارد، اما مواد معدنی و ویتامین‌های موجود در آن‌ها با هم متفاوت است یکی از ویژگی‌های بارز موسیر بو ندادن دهان پس از مصرف آن است.

کشت موسیر در کوهستان‌های نهاوند انجام شد

رئیس وقت منابع طبیعی و آبخیزداری نهاوند گفت: در ابتدا کشت موسیر توسط یک جوان تحصیل‌کرده و خوش ذوق نهاوندی در کوهستان‌های روستای تازناب در زمینی به مساحت ۱۰۰۰متر انجام شد.

ده پهلوان افزود: این جوان موفق و تحصیل‌کرده نهاوندی نخستین بار در ایران برای جلوگیری از تخریب مراتع و منابع طبیعی در کوهستان گرین نهاوند اقدام به کاشت و پرورش گیاه خوراکی و دارویی موسیر کرد.

او گفت: شهرستان نهاوند به خاطر منابع طبیعی غنی و خاک حاصلخیز و آب و هوای مناسب مستعد کشت انواع گیاهان دارویی است و تاکنون نزدیک به ۶۰۰هکتار از مزارع آن زیر کشت انواع داروهای گیاهی است.

بیماری‌ها و آفات
بیماری خاصی از موسیر گزارش نشده اما در مواقع ضروری مبارزه با آفت الرو برگ خوار، ساقه خوار و غده خوار سیب زمینی )آگروتیس( که معموالً پلی فاژ هستند، در هوای مرطوب و معتدل فروردین و اردیبهشت ماه از برگ و پیاز موسیر تغذیه می‌کنند و در صورت مشاهده باید با یکی از سموم عمومی به‌صورت محلول پاشی یاطعمه مسموم مبارزه کرد.

در حال حاضر قیمت هر کیلو موسیر تازه در بازار نهاوند بین ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان است و قیمت خشک و پرک شده آن بین ۲۰۰ تا ۲۲۰هزار تومان می باشد.

کلام آخر؛

توسعه کشت های متناسب با اقلیم هر منطقه ای می تواند علاوه بر اشتغال زایی برای جوانان  به رونق اقتصادی مناطق مختلف کمک کند. هر اقلیمی ویژگی های خاص خود را دارد و طبیعی است با آموزش کشاورزان و حمایت از آن‌ها که وظیفه وزارت جهاد کشاورزی است می توان تنوع، کیفیت و کمیت تولیدات کشاورزی را افزایش داد.با این روش می توان کشاورزان را از تک محصولی خارج کرد و سبد درآمدی ایشان را با تنوع در کشت تقویت کرد .بسیاری از زمان ها مشاهده شده است که کشاورزان تک محصول بنا به دلایل مختلف از جمله حوادث  طبیعی مثل سرما ، تگرگ و سیل و یا رکود در بازار تقاضای محصول زیان‌های جبران ناپذیری را متحمل شده اند که گاهی تا سال ها باید تلاش کنند تا این زیان ها را جبران کنند در حالی که اگر کشاورزان همه تخم مرغ ها را در یک سبد نگذارند با آرامش و امنیت اقتصادی و مالی بیشتری می توانند در چرخه اقتصاد و تولید کشور نقش آفرینی کنند . 

گزارش از علی سهرابی

انتهای پیام/س